پژوهش بررسی بیمه‌های آتش سوزی و دلایل عدم گرایش افراد به آن در 78 صفحه ورد قابل ویرایش 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

فصل یك- كلیات تحقیق..........................................................................................

مقدمه......................................................................................................................

اهداف تحقیق و علت انتخاب موضوع........................................................................

فرضیه های تحقیق....................................................................................................

قلمرو تحقیق............................................................................................................

روش تحقیق............................................................................................................

تعریف واژه های بكار رفته در تحقیق.........................................................................

فصل دو- كلیات بیمه...............................................................................................

تاریخچه بیمه در جهان و ایران..................................................................................

مبانی تئوریك بیمه....................................................................................................

بررسی فقهی مساله بیمه............................................................................................

تقسیم بندی انواع بیمه...............................................................................................

فصل سه- كلیات بیمه های آتش سوزی......................................................................

تاریخچه بیمه آتش سوزی.........................................................................................

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

بیمه آتش سوزی در ایران..........................................................................................

مفاهیم آتش سوزی...................................................................................................

طریقه بوجود آمدن آتش سوزی.................................................................................

طبقه بندی آتش سوزیها.............................................................................................

عوامل گسترش آتش سوزی.......................................................................................

قدرت توسعه و گسترش آتش سوزی.........................................................................

قرارداد بیمه آتش سوزی...........................................................................................

مراحل صدور بیمه نامه آتش سوزی............................................................................

كارشناسی و بازدید اولیه...........................................................................................

نحوه تعیین نرخ و محاسبه حق بیمه............................................................................

قیمت تمام شده در بیمه آتش سوزی..........................................................................

خطرات تحت پوشش در بیمه آتش سوزی.................................................................

- انفجار..................................................................................................................

- صاعقه..................................................................................................................

خطرات اضافی بیمه نامه های آتش سوزی..................................................................

- بیمه شكست شیشه................................................................................................

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

- بیمه سرقت با شكست حرز....................................................................................

- بیمه طوفان............................................................................................................

- بیمه ضایعات........................................................................................................

- بیمه سیل..............................................................................................................

- بیمه زلزله.............................................................................................................

- بیمه سقوط هواپیما.................................................................................................

انواع بیمه های آتش سوزی........................................................................................

- بیمه منازل مسكونی................................................................................................

- بیمه تمام خطر......................................................................................................

- بیمه نامه آتش سوزی بر مبنای اولین خسارت..........................................................

- بیمه مشترك..........................................................................................................

- بیمه نامه اظهارنامه ای.............................................................................................

خسارت آتش سوزی................................................................................................

پرداخت خسارت.....................................................................................................

حدود تعهدات بیمه گر در صورت وقوع حادثه و ارزیابی خسارت...............................

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

فصل چهار- نتیجه گیری و پیشنهادات........................................................................

عوامل مؤثر بر بیمه های آتش سوزی .........................................................................

- عوامل اجتماعی.....................................................................................................

- عوامل مربوط به برنامه ریزی...................................................................................

- عوامل آموزشی......................................................................................................

- عوامل بازاریابی.....................................................................................................

- عوامل اقتصادی.....................................................................................................

- عوامل مذهبی........................................................................................................

- عوامل ساختاری....................................................................................................

بررسی آمار و عملكرد شركتهای بیمه ایران از سال 1379 الی 1382...........................

نتیجه بررسیهای بعمل آمده در آمار شركتها تا سال 82.................................................

پیشنهادات...............................................................................................................

منابع........................................................................................................................

مقدمه

داشتن زندگی عاری از خطر همواره آرزو و هدف مردم بوده است زیر میل به ایمنی و امنیت، بخش تفكیك ناپذیری از ماهیت همه انسانها راتشكیل داده و آنها همواره درتلاش برای بهبود شرایط زندگی و آسایش بیشتر سعی كرده اند با ایجاد تغییر درطبیعت، آن را به خدمت خود درآورند. بشر دراین راه همزمان با دستیابی به مواد، تجهیزات، دستگاه ها و به عبارتی به خدمت گرفتن فن آوری نوین، به همان اندازه با خطرات و مخاطرات بیشتر و جدیدتر و پیچیده تری مواجه گردیده است.

با ظهور انقلاب صنعتی درقرن هیجدهم كه تحول عظیمی درپیشرفت و تبدیل كارگاههای كوچك خانگی و منطقه ای به كارخانجات بزرگ وعظیم به شمار می رود. مخاطرات ازحالت ساده و سنتی به مخاطرات پیچیده خاص صنایع و فرایند های پیچیده تبدیل گردید.

درهمین راستا درفرایند پیشرفت و تكامل، انسان ناچار ازبه كارگیری برخی مواد و ابزار خطرناك و ایجاد تغییر درآنها شده است. علاوه بر مخاطرات خاص و پیچیده عصر فوق تكنولوژیك قرن بیست و یكم، تجمع و تراكم سرمایه بالاخص درمناطق كلان شهرها خود برشدت گرفتن مخاطرات و ریسك های پیرامون زندگی بشر كه بقاء مهم ترین هدف آن است می افزاید. براساس همین نگرش، رویكرد جدیدی درمباحث ریسك علی الخصوص مدیریت ریسك حریق در ادبیات بیمه ای جهان متولد شد.

بیمه آتش سوزی سابقه ای بیش از 300 سال درجهان دارد و پیشینه آن درایران به حدود یك قرن می رسد. دراین تحقیق پس از ذكر كلیاتی درمورد آتش سوزی و بیمه نامه های مربوط به آن و نحوه محاسبه و ارزیابی خسارت و تعیین نرخ و حق بیمه پرداخته و درپایان با بررسی فرضیه های تحقیق سعی می شود با توجه به مطالعات و بررسیهای آماری عوامل موثر بربیمه های آتش سوزی درایران را شناخته و ضمن معرفی آنها پیشنهاداتی جهت توسعه مطلوب این بیمه نامه ها درایران ارائه داد.

اهداف تحقیق و علت انتخاب موضوع:

همه روزه بعلت وقوع آتش سوزی های كوچك و بزرگ درگوشه و كنار این كشور و عدم وجود استطاعت مالی كافی ازسوی افراد و یا سازمانها بمنظور جبران این خسارتها، متاسفانه شاهد نابودی بسیاری از خانواده ها (بعلت عدم وجود تمكین مالی) و یا سازمانها (علیرغم مفید بودنشان برای جامعه) می باشیم، درحالیكه كه باهزینه نمودن مبلغ نسبتاً اندكی این افراد و سازمانها قادر به تحت پوشش قرار دادن اموال خود می باشند.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی علت و یا عللی می باشند كه با وجود ارائه پوششهای نسبتاً كافی بیمه ای توسط شركتهای بیمه، افراد و سازمانها استقبال مناسب را از این پوششها نمی نمایند ازآن پس نه تنها عنصر فعالی درجامعه به شمار نمی روند بلكه خود محتاج كمك دیگران میشوندو این موضوع چه بسا می تواند منشاء ایجاد مشكلات و نابسامانی های زیاد شوند.

فرضیه های تحقیق

جهت تببین عوامل موثر درتوسعه مطلوب بیمه های آتش سوزی فرضیه های زیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.

فرضیه یك: رابطه مستقیمی بین میزان درآمد مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه دوم: رابطه مستقیمی بین میزان شناخت مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجوددارد .

فرضیه سوم: رابطه مستقیمی بین میزان تبلیغات موثر توسط بیمه گران و خرید بیمه نامه های آتش سوزی توسط اقشار مختلف جامعه وجود دارد.

فرضیه چهارم: رابطه مستقیمی بین اعتقادات مذهبی مردم درزمینه قضا و قدر و میزان استقبال آنان از بیمه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه پنجم: میزان حق بیمه صادره شركتهای بیمه نسبت به سالهای قبل افزایش پیدا كرده و به همان نسبت میزان ضریب خسارت كاهش یافته است.

قلمروتحقیق:

شركتهی بیمه ایران و همچنین استفاده از كتابخانه بیمه مركزی ایران و كتب و نشریات بیمه ای موجود درآن و پژوهشهای مرتبط با موضوع و گزارشهای آماری.

روش تحقیق:

مطالعه و بررسی كتب و نشریات بیمه ای و استفاده ازپایان نامه ها و پژوهشهای بعمل آمده دراین زمینه و استفاده از پرسشنامه و آمار موجود دربیمه مركزی ایران.

محدودیتهای تحقیق:

كمبود مقالات علمی و تحقیقات انجام شده درزمینه بیمه (به خصوص بیمه آتش سوزی) و همچنین همكاری نكردن شركتهای بیمه در زمینه ارائه آمار و گزارشهای آماری مورد نیاز.

تعریف واژه های بكار رفته درتحقیق :

بیمه:

«بیمه عقدی است كه به موجب آن یك طرف تعهد می‌كند درازای پرداخت وجه یا وجوهی ازطرف دیگر در صورت یا بروز حادثه خسارت وارده بر او جبران نموده و یا وجه معینی بپردازد. متعهد رابیمه گر و طرف تعهد را بیمه گذار و وجهی كه بیمه گذار به بیمه گر می پردازد حق بیمه و آنچه را كه بیمه می شود موضوع بیمه می‌نامند».

بیمه آتش سوزی :

دربیمه آتش سوزی بیمه گر درچارچوب شرایط بیمه نامه تعهد می‌كند خسارت هایی راكه علت وقوع آتش سوزی، انفجار و صاعقه به اموال بیمه شده بیمه گذار وارد می شود، جبران كند. دراین بیمه نامه می توان خطرهای دیگری مثل زمین لرزه، سیل، طوفان، نشست و تركیدگی لوله، شكست شیشه و سقوط هواپیما برروی اموال و اماكن رانیز با پرداخت بیمه اضافی تحت پوشش قرار داد.

تاریخچه بیمه درجهان و ایران

نخستین نوع بیمه كه قبل از سده نوزدهم مود عمل قرارگفته، بیمه باربری دریایی است. بقیه رشته ها كم و بیش بعد از انقلاب صنعتی به تدریج از این زمان به بعد شروع شده است. دومین رشته، بیمه آتش سوزی است كه بعد از آتش سوزی مهیب لندن به فكر اندیشه گران رسید. عموماً با پیشرفت  تكونولوژی و ورود فراورده های صنعتی، با وجود رفاهی كه برای بشر به ارمغان می آورند، بالقوه خطرهای جانبی و مالی نیز درپی دارند.

بیمه گران مدام درفكر ارائه تأمین بیمه ای برای این دسته ازخطرها هستند. اینكه كدامین قوم یا ملت، نخستین بار با بیمه آشناشد معلوم نیست. برخی دریانوردان فینیقی را مبتكر بیمه دریایی می دانند. بدین صورت كه دریانوردان ازبازرگانان وام دریافت می كردند و هرگاه دریانورد بدهكار با موفقیت سفر خود را به پایا می برد، موظف بود كه اصل و بهره وام دریافتی را ظرف مدت معین به بازرگانان طلب كار بپردازند. درطی این مدت كالای دریانورد درگرو بازرگانان بود و اگر به موقع موفق به پرداخت طلب خود نمی شد می توانست كالا را حراج كند ولی اگر كشتی دریا با حوادث دریا مواجه می شد یا دزدان دریایی حمله ور می شدند و كالا به غارت می‌رفت وام دهنده حقی در مورد اصل و بهره وام پرداختی نداشت. این نوع وامها را در تاریخ و پیدایش بیمه، بیمه وامهایی دریایی نامیده اند. كه درسده های پنجم و ششم قبل ازمیلاد مسیح درمدیترانه شرقی كه مركز تجارت اروپایی آن زمان بود رواج داشت. برخی معقتدند كه تقسیم ریسك را كه امروزه یكی از ویژگیهای مهم حرفه بیمه گری محسوب می شود، چینها درسه هزار سال قبل ازمیلاد رعایت می‌كرده اند. به نظر بسیاری از مولفان، بیمه به مفهوم واقعی و امروزی آن درسده چهاردهم به وجود آمده است. ازسده پانزدهم، شماری ازبازرگانان فعالیت خود را به صدور بیمه نامه منحصر كردند و حرفه بیمه گری اهمیتی خاص یافت.

درسال 1310 خورشیدی فعالیت جدی ایران درزمینه بیمه آغاز شد. دراین سال بود كه قانون و نظامنامه ثبت شركتها درایران به تصویب رسید و متعاقب آن بسیاری از شركتهای بیمه خارجی ازجمله اینگستراخ، آلیانس، ایگل استار، یوركشایر، رویال ، ویكتوریا، ناسیونال سویس، فنیكس، اتحاد الوطنی و … به تاسیس شعبه یا نمایندگی درایران پرداختند.

گسترش فعالیت شركتهای بیمه خارجی، مسئولان كشور رامتوجه ضرورت تاسیس یك شركت بیمه ایرانی كرد و دولت درشانزدهم شهریور 1314 شركت سهامی بیمه ایران را سرمایه 20 میلیون ریال تاسیس نمود. فعالیت رسمی شركت بیمه ایران، نقطه عطفی درتاریخ فعالیت بیمه ای كشور به شمار می رود زیرا ازآن پس دولت با دراختیار داشتن تشكیلات اجرای مناسب، قادر به كنترل بازار و نظارت برفلعالیت موسسات بیمه خارجی شد. دوسال پس از تاسیس شركت سهامی بیمه ایران یعنی درسال 1316،«قانون بیمه» در36 ماده تدوین شد و به تصویب مجلس رسید.

حق بیمه صادره

در سال 1381 حق بیمه‌های صادره در رشته آتش‌سوزی 4/859 میلیارد ریال بوده كه در مقایسه با سال قبل 7/52 درصد افزایش داشته است و 5/9 درصد از مجموع حق بیمه‌های صنعت بیمه را تشكیل می‌دهد. از لحاظ نقش شركتهای بیمه در تولید حق بیمه آتش‌سوزی، بیمه ایران با 4/54 درصد سهم، بیش از نیمی از بازار این رشته را دراختیار دارد. به دنبال آن، شركت‌های بیمه آسیا، البرز و دانا به ترتیب با 7/4، 27/10 و 4/7 درصد سهم قرار دارند. شركت بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری در چهارمین سال فعالیت خود در این رشته 4/1 میلیارد ریال حق بیمه تولید كرده و فقط 2/01 درصد از حق بیمه‌های این رشته را در اختیار دارد. در مقایسه با سال قبل حدود 9/2 واحد به سهم شركت‌های بیمه آسیا و دانا در حق بیمه‌های دریافتی رشته آتش‌سوزی افزوده شده و به همین میزان از سهم شركت‌های بیمه ایران، البرز و صادرات و سرمایه‌گذاری كاسته شده است.

در سال 1381 سهم شركت‌های بیمه آسیا و دانا از حق بیمه‌های صادره رشته آتش‌سوزی به بالاترین مقدار خود طی پنج سال اخیر رسیده است. این وضعیت در شركت بیمه البرز معكوس است و سهم این شركت با كاهش اندكی در مقایسه با سال قبل به پایین‌ترین میزان خود طی پنج سال اخیر رسیده است. سهم شركت بیمه ایران از حق بیمه‌های صادره رشته آتش‌سوزی طی پنج سال اخیر در نوسان بوده است. فعالیت شركت بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری در  این رشته برخلاف روند سال‌های پیش نزولی داشته است.

از لحاظ رشد حق بیمه صادره، شركت‌های بیمه دانا و آسیا به ترتیب با 2/105 و 5/58 درصد، رشدی بیش از رشد بازار این رشته (7/52 درصد) دارند. رشد حق بیمه آتش‌سوزی در شركت‌های بیمه ایران و البرز به ترتیب 8/45 و 9/49 درصد است.

خسارت پرداختی

در سال 1381 خسارت پرداختی رشته آتش‌سوزی در مقایسه با سال قبل 8/73 درصد افزایش به 189 میلیارد ریال رسیده است. 4/3 درصد از مجموع خسارت‌های پرداختی صنعت مربوط به این رشته است كه بسیار كمتر از سهم این رشته از حق بیمه‌های بازار (5/9 درصد) است. سهم رشته آتش‌سوزی از حق بیمه‌های صادره بازار بیمه در پنج سال اخیر به مراتب از سهم این رشته از خسارت‌های پرداختی بازار بیمه بوده است. در این میان، شركت‌های بیمه آسیا و ایران به ترتیب 1/51 و 5/41 درصد در خسارت‌های پرداختی رشته آتش‌سوزی را بر عهده دارند. سهم شركت‌های بیمه آسیا و صادرات و سرمایه‌گذاری از خسارت‌های پرداختی رشته آتش‌سوزی بیشتر از سهم آنها از حق بیمه‌های دریافتی این رشته است. در مقابل سهم شركت‌های بیمه ایران، البرز و دانا از خسارت‌های پرداختی این رشته (به ترتیب 5/8، 41/4 و 4/2 درصد) است. در این سال رشد چشمگیر خسارت‌های پرداختی شركت بیمه آسیا (1/198 درصد) در رشته آتش سوزی، باعث افزایش در مجموع خسارت پرداختی بازار این رشته (8/73 درصد) شده است.

در سال 1381، شركت بیمه آسیا در رشته آتش‌سوزی حدود سه برابر سال قبل خسارت پرداخت كرده است كه این امر باعث افزایش سهم این شركت از 8/29 درصد به 1/51 درصد خسارت‌های پرداختی بازار بیمه در این رشته شده است. در مقابل شركت بیمه دانا با كاهش 4/29 درصدی خسارت‌های پرداختی سهم خود را از خسارت‌های پرداخت شده در این رشته حدود 5/3 واحد كاهش داده و به 4/2 درصد رسانده است.

شركت بیمه صادرات و سرمایه‌گذاری در چهارمین سال فعالیت خود در این رشته حدود 4/0 میلیارد ریال خسارت پرداخت كرده كه در مقایسه با سال گذشته حدود 18 برابر شده است.

در سال 1381 سهم رشته آتش‌سوزی از حق بیمه‌های دریافتی بازار بیمه كاهش یافته و در مقابل، سهم آن از خسارت‌های پرداختی بازار بیمه افزایش یافته است. در این میان شركت‌های بیمه ایران والبرز وضعیتی متفاوت را بازار بیمه داشته‌اند.

بدین ترتیب كه با كاهش 6/2 و 2/0 واحد سهم از حق بیمه‌های دریافتی رشته آتش‌سوزی، سهم آنها از خسارت‌های پرداختی این رشته نیز به ترتیب 2/16 و 8/1 واحد كاهش یافته است. در مقابل، سهم شركت بیمه آسیا از حق بیمه های صادره و خسارتهای پرداختی بازار بیمه در مقایسه با سال قبل افزایش یافته است. در شركت بیمه دانا با وجود 9/1 واحد افزایش سهم از حق بیمه بازار، 5/3 واحد كاهش سهم از خسارت این رشته مشاهده می‌شود. این وضعیت در شركت بیمه صادرات و سرمایه گذاری معكوس است. این شركت در 16/0 از حق بیمه‌های صادره و 24/0 از خسارت‌های پرداختی بازار بیمه سهیم است.